خرما

توصیه‌ها‌یی برای حفظ کیفیت پس از برداشت خرما

Adel A. Kader

گروه علوم گیاهی، دانشگاه کالیفرنیا، دیویس

شاخص‌های بلوغ

مقدار کمی از خرما در مرحله "خلال" (تا حدی رسیده) برداشت می‌شود که به رنگ زرد یا قرمز (بسته به رقم) باشد، اما بسیاری از مصرف‌کنندگان آن را قابض (میزان بالای تانن) می‌دانند. بیشتر خرما در مراحل کاملاً رسیده "رطب" و "تمار" برداشت می‌شود، هنگامی‌که میزان قند آنها بسیار بیشتر، رطوبت و تانن کمتری دارد و نرم‌تر از خرمای مرحله "خلال" است.

شاخص‌های کیفیت

  • اندازه میوه، رنگ، بافت، تمیزی
  • عاری از عیوب (مانند آفتاب سوختگی، آسیب حشرات، مهاجرت قند به سطح میوه و تخمیر) و عوامل بیماری‌زا عامل پوسیدگی.
  • شیرینی: ساکارز قند اصلی در برخی ارقام است در حالیکه کاهش قندها در برخی دیگر غالب است. کل قندها حدود 50 % (بر اساس وزن تازه) یا 75 % (بر اساس وزن خشک) را نشان می‌دهند.

دما و رطوبت نسبی بهینه انبار

دمای بهینه:۰ درجه سانتی‌گراد (۳۲ درجه فارنهایت) به مدت ۶ تا ۱۲ ماه، بسته به رقم (نیمه نرم خرما ، مانند" دگلت نور" و حلاوی "، ماندگاری بیشتری نسبت به خرما نرم دارند، مانند" مدجول "و" برحی "). ۱۸ درجه سانتی‌گراد (۰ درجه فارنهایت) برای مدت زمان نگهداری طولانی‌­تر. [دمای انجماد ۱۵/۷- درجه سانتی‌گراد (۳/۷ درجه فارنهایت) ]

رطوبت نسبی: ۷۵-۷۰ % ، در رطوبت نسبی بیشتر، خرما رطوبت هوا را جذب می‌کند مگر اینکه در ظروف ضد رطوبت بسته‌بندی شود.

 

نرخ تنفس

کمتر از 25 میلی‌­لیتر برکیلوگرم در ساعت برای خرماهای مرحله "رطب" و "تمار" در دمای ۲۰ درجه سانتی‌گراد (۶۸ درجه فارنهایت) نگهداری می‌شود. با افزایش رطوبت میزان تنفس افزایش می‌یابد. دی‌اکسید کربن تولید شده (ml/kg/hr) را در 440 ضرب کنید، تا تولید گرما برحسب Btu / ton / day به‌دست آورید و یا در 122 ضرب کنید تا گرمای تولیدی برحسب کیلوکالری / تن/ روز را به‌دست آورید.

نرخ تولید اتیلن

کمتر از ۰/۵ میکرو لیتر بر کیلوگرم در ساعت برای خرماهای مرحله "خلال" ؛ کمتر از ۰/۱ میکرو لیتر بر کیلوگرم در ساعت برای خاتمه مرحله "رطب" و "تمار" در دمای 20 درجه سانتی‌گراد (68 درجه فارنهایت) نگهداری می‌شود.

پاسخ به اتیلن

در معرض قرار دادن 100 پی‌پی ام اتیلن تا 48 ساعت در دمای 20 درجه سانتی‌گراد (68 درجه فارنهایت) و رطوبت نسبی 85-90 درصد، ما هیچ تأثیری در مرحله خلال خرمای برحی زرد پیدا نکردیم. با این حال، خرماهای مرحله خلال ممکن است در دماهای بالاتر از 3۵-3۰ درجه سانتی‌گراد (۹۵-۸۶ درجه فارنهایت)، که برای رسیدن بهینه‌تر هستند، در واکنش به اتیلن پاسخ دهند. خرمای مرحله رطب و تمار در معرض اتیلن تحت تأثیر قرار نمی‌گیرد­، اما می‌­تواند به ­راحتی عطر سایر محصولات را جذب کند. بنابراین، خرما نباید با سیر، پیاز، سیب­ زمینی یا سایر محصولات دارای بوی قوی ذخیره شود.

پاسخ به اتمسفر کنترل‌شده

بسته‌بندی خرما "تمار" در نیتروژن (به‌منظور حذف اکسیژن) باعث تیره­‌شدن خرما و جلوگیری از هجوم حشرات می‌­شود. خرماهای برحی"خلال" را می‌توان در 20 % هوای غنی‌شده با دی ­اکسیدکربن در دمای 0 درجه سانتی‌گراد (32 درجه فارنهایت) و رطوبت نسبی 90-95 % تا 26 هفته در مقایسه با 7 هفته برای خرما نگهداری­‌شده در هوا ذخیره کرد. غلظت بالای دی‌­اکسید کربن، قارچ‌کش است (مانع از رشد قارچ‌ها می­‌شود، اما هنگامیکه خرما به هوا منتقل می­‌شود، رشد قارچ خصوصأ در دماهای بالاتر از سر گرفته می‌­شود). بنابراین­، مهم است که خرماهای ذخیره شده در اتمسفر کنترل‌شده را بلافاصله پس از حذف از انبار به بازار عرضه کنیم.

ناهنجاری‌های فیزیولوژیکی

تیره‌گی: قهوه‌ای‌­شدن آنزیمی و غیرآنزیمی هر دو در خرما رخ می‌دهد و با محتوای رطوبت بالا و دمای بالا افزایش می‌یابد. قهوه‌ای‌شدن آنزیمی را می‌توان در غلظت‌­های کم اکسیژن مهار کرد.

ترش‌شدن:در رطوبت بالای 25 درصد تخمیر مخمری منجر به­ ترش‌­شدن خرما می­شود.

شکرک: تبلور قندها در زیر پوست و در گوشت ارقام نرم خرما. اگرچه بر طعم آن تأثیر نمی‌گذارد اما بافت و ظاهر میوه را تغییر می‌دهد. انبار در دمای توصیه‌شده این اختلال را به حداقل می‌رساند، که عمدتأ در ارقامی رخ می‌دهد که گلوکز و فروکتوز قندهای اصلی آنها هستند.

ناهنجاری‌های پاتولوژیک

فساد میکروبی می‌تواند توسط مخمرها (مهمترین)، کپک‌ها و باکتری‌ها ایجاد شود. گونه‌های مخمر Zygosaccharomyces نسبت به انواع دیگر موجود در خرما نسبت به محتوای قند بالا تحمل بیشتری دارند. خرما آلوده به مخمر بوی الکلی ایجاد می‌کند (تخمیر می‌شود). باکتری‌های استوباکتر ممکن است الکل را به اسید استیک (سرکه) تبدیل کنند. قارچ‌ها (Aspergillus ، Alternaria و Penicillium spp) ممکن است در خرما با رطوبت بالا، به‌ویژه هنگام برداشت بعد از باران یا دوره رطوبت زیاد رشد کنند.

روش‌های کنترل

  • خرما را تا رطوبت 20 درصد یا کمتر خشک کنید تا میزان کپک و مخمرها تا حد زیادی کاهش یابد.
  • محدوده دما و رطوبت نسبی توصیه‌شده را در سراسر سیستم جابجایی حفظ کنید.
  • از نوسانات دما برای جلوگیری از تراکم رطوبت در خرما خودداری کنید، که ممکن است باعث رشد میکروارگانیسم‌های پوسیدگی شود.
  • استفاده از روش بهداشتی مناسب در انبارها و اتاق‌­های ذخیره.

آلودگی های حشره‌ای

  • خرماها می‌­توانند با برخی از حشرات ذخیره ­شده، آلوده شوند و باید با یک ماده مجاز ضدعفونی کنند و سپس در ظروف ضد حشره بسته­‌بندی شوند.
  • خرماهای "ارگانیک" ممکن است با 100 %دی­اکسیدکربن به مدت 2-1 روز تیمار شوند، زیرا نمی‌­توان از مواد بخور شیمیایی (مانند متیل برومید) استفاده کرد.
  • نگهداری در دمای زیر 13 درجه سانتی‌گراد (55 درجه فارنهایت) از آسیب و تولید مثل حشرات جلوگیری می‌کند.
  • ذخیره‌سازی در دمای 5 درجه سانتی‌گراد (41 درجه فارنهایت) یا پایین‌تر، آلودگی حشرات را کنترل می‌کند.

راهنمای عکس پس از برداشت

بلوغ و کیفیت

شاخص های کیفیت
شاخص های کیفیت
ارقام خرما
ارقام خرما

تصاویر ناهنجاری‌ها

لکه شکری
لکه شکری